Tips voor de grote voorjaarsschoonmaak

Eind deze maand gaat de zomertijd weer in; voor veel mensen reden om een grote voorjaarsschoonmaak te houden. Maar daarbij gaat volgens experts nog veel mis.
Zo is dweilen met warm water volgens Anoesjka Imambaks, eigenaresse van huishoudservice Maid at Home, een van de meest gemaakte fouten.

"Wanneer het water warm is, verdampt het sneller en blijven zeepresten van het schoonmaakmiddel achter op de vloer. Deze resten zorgen ervoor dat er strepen komen en de vloer gaat plakken. Beter is het om koud water te gebruiken met daarin een klein beetje reiniger."
Volgens Diet Groothuis, schrijfster van Het grote poetsboek, gaat het ook vaak mis met de middelen die mensen gebruiken tijdens het schoonmaken. "Mensen denken dat ze chloor, bleek en andere middelen nodig hebben om iets schoon te krijgen. Chloor ontsmet wel een toilet, maar maakt niet schoon en ontkalkt ook niet. Een sopje met soda maakt wel schoon en ontvet en een scheut schoonmaakazijn ontkalkt het oppervlak."
Bovendien zijn de middeltjes uit grootmoeders tijd volgens Groothuis ook een stuk goedkoper en milieuvriendelijker dan de kant-en-klare producten die in de winkel te koop zijn. "De groene zeep, schoonmaakazijn en soda liggen onderin het schap van de supermarkt, maar zijn wel vaak het goedkoopst. Ook bevatten deze middelen geen microplastics die vervuilend zijn voor het milieu."

Zelf maken
Groothuis ziet dat tegenwoordig juist de zelfgemaakte middelen aan populariteit winnen. "Steeds meer vloggers maken hun eigen schoonmaaksprays en andere huishoudelijke middelen die groen en milieuvriendelijker zijn."
Een simpele zelfmaaktip is het vullen van een plantenspuit met water en een beetje allesreiniger, dan hoef je geen dure spray te kopen. "Ook de toiletblokjes kan je vervangen, want deze zijn vaak chemisch en maken niet schoon. Om de geur van de grote boodschap te verdrijven kan je een lucifer afsteken of bijvoorbeeld een beetje etherische olie vernevelen", aldus Groothuis.
Een schuurmiddel is gemakkelijk te maken door soda en afwasmiddel tot een papje te mengen en ook voor het wassen van de ramen kan je een druppel afwasmiddel gebruiken. "Door een drupje afwasmiddel bij het water te doen worden de ramen stralend schoon. Wanneer je het raam daarna droogwrijft met oud krantenpapier of een speciale glasdoek drogen de ramen streeploos op", legt Imambaks uit.

Schoonmaakdoek
Toch stelt Imambaks dat water alleen ook veel kan schoonmaken. "Zeker wanneer je de juiste schoonmaakdoeken gebruikt zijn weinig schoonmaakmiddelen nodig. Het beste voorbeeld hiervan is een microvezeldoek." De vezels van microvezeldoeken hebben een soort haakjes waar vuil en stof aan blijven hangen.
Volgens Imambaks kun je het beste eerst met een droge doek stoffen, voordat je met een natte doek een oppervlakte afneemt. "Wanneer je eerst met een natte doek over het stof gaat ontstaat er een stofpapje en raken de vezels van de microvezeldoeken verstopt. Bovendien kan je de doek in achten vouwen, zodat je per oppervlakte dat je schoonmaakt een schoon stuk van de doek kan gebruiken."
Verder is het hygiënisch om per taak een andere kleur doek te gebruiken. Gebruik een stofdoek niet in de keuken en gooi een doekje dat voor de wc gebruikt is meteen in de was, benadrukt Imambaks. "Was doekjes apart van de andere was op zestig graden en gebruik geen wasverzachter." Ten slotte benadrukt ze dat zeker het randje van de toiletpot waar de bril zit vastgemaakt niet moeten vergeten. "Hier zitten de meeste bacteriën."

Ziekteverwekkers
Een grote schoonmaak zorgt niet alleen voor een schoon en fris huis; je haalt er ook ziekteverwekkers als bacterieën en virussen mee weg en daarmee maak je het risico op ziekte kleiner. Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) is het verstandig om eerst 'droog' schoon te maken (stofzuigen en afstoffen) en daarna 'nat' (dweilen of afnemen met een vochtige doek).
Begin met schoonmaken op de minder vieze plaatsen, adviseert het RIVM, want op die manier worden de spullen waarmee je schoonmaakt minder snel vies. Begin bijvoorbeeld in de woonkamer, ga daarna verder in de keuken en eindig met de wc. Werk ook van hoog naar laag; dan valt het stof niet op een plek die net is schoongemaakt.

Levensstijl
Het huis schoonmaken en op orde krijgen gaat niet bij iedereen even makkelijk. Volgens opruimcoach Lammy Wolfslag van Mijn Opruimcoach past de grote schoonmaak niet meer in onze huidige levensstijl, omdat we niet meer een paar dagen achter elkaar de tijd hebben om de boel op te ruimen.
Waar vrouwen in de jaren vijftig van de vorige eeuw nog uren aan het huishouden besteedden, hebben zij nu vaak een baan. "Het gaat vaak mis bij mensen met een drukke baan, een rijk sociaal leven en kinderen. Mensen hebben steeds minder tijd en het huis wordt hier vaak de dupe van."
Zeker voor deze mensen kan de grote voorjaarsschoonmaak lastig zijn omdat het lang duurt. Dit kan demotiverend werken. "Ik adviseer daarom om elke dag een beetje te doen. Door dagelijks een beetje te doen wordt het opruimen ook een routine. Wanneer je dagelijks op een tijdstip dat het jou uitkomt een wekker zet om tien minuten op te ruimen zul je zien dat het huis op orde blijft."

Uitstellen
Een veelvoorkomende fout tijdens het opruimen is het uitstellen van beslissingen. "Een herkenbaar voorbeeld is dat mensen een brief krijgen, maar niet beslissen wat ze ermee gaan doen. Moeten ze hem bewaren, iets betalen of hoeven ze er niks mee te doen? Deze beslissing wordt vaak niet gemaakt en dan belandt zo'n envelop op een stapeltje."
Volgens Wolfslag trekt rommel steeds meer rommel aan. "Zo’n stapel noem ik ook wel een magneetplek. Op zo'n plekje worden steeds meer dingen neergelegd. Van enveloppen tot notities, bonnetjes, haarelastiekjes en paperclips. Wanneer je zo’n magneetplekje hebt, moet je jezelf afvragen waarom je een stapeltje hebt. Heb je bijvoorbeeld niet een bakje voor elastiekjes of is er geen zakje voor lege batterijen?"
Ook kindertekeningen kunnen zorgen voor een rommelig gevoel. "Ik adviseer dan om een waslijn op te hangen waar bijvoorbeeld vijf tekeningen aan kunnen. Wanneer een kind dan thuiskomt met een nieuwe tekening kan overlegd worden of deze mooi genoeg is voor de tentoonstelling aan de waslijn. Als dat het geval is kan je vervolgens met je kind overleggen welke tekening van de waslijn gaat. Is hij mooi genoeg om te bewaren of mag hij worden weggegooid?"

Haalbaarheid
Wanneer je wil opruimen is het volgens de opruimcoach van belang om van tevoren te beslissen hoeveel tijd je hebt en of je doel haalbaar is. "Begin bijvoorbeeld met een plek waar je het meeste verblijft of waar je wakker wordt. Wanneer het in je slaapkamer een rommeltje is, word je ook onrustig wakker. Ook kun je beginnen op een plek waar je een positief gevoel van krijgt. Een slaapkamer is gemakkelijker op te ruimen dan oude fotoboeken met een emotionele lading."
Volgens Wolfslag kan je het beste met de klok mee door de ruimte gaan in plaats van dat je steeds heen en weer blijft lopen. Ook kan het opruimen gestructureerd worden door met vier dozen te werken. Een doos is voor spullen die je wil houden in de ruimte die je aan het opruimen bent, in de ander doe je de spullen die naar een andere kamer in het huis moeten.
De derde doos is voor spullen die weggegooid kunnen worden en in de laatste gaan spullen die weggegeven kunnen worden aan vrienden, buren of familieleden. Maar onder deze categorie vallen ook spullen die je nog kunt verkopen of die naar de kringloop mogen.
Wolfslag benadrukt dat het opruimen nog niet klaar is wanneer het keukenlaatje of de kledingkast daadwerkelijk verdeeld is over de vier dozen. "Het proces is pas afgerond wanneer alle items hun eigen of nieuwe plek gekregen hebben en niet meer in de doos zitten."

Innerlijke schoonmaak
Volgens Jan Derksen, professor klinische psychologie en psychotherapie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, heeft opruimen en schoonmaken een positief effect op mensen. "Zolang ze schoonmaken uit vrije wil en er bewust voor kiezen om het huis op te ruimen, kan het ervoor zorgen dat mensen zich lekker gaan voelen in een schoon huis."
Toch benadrukt Derksen dat het poetsen en opruimen niet overdreven moet gebeuren. "Sommige mensen gaan in het voorjaar obsessief schoonmaken. Ze willen alles in huis opruimen, omdat ze teveel prikkels in huis ervaren. Vaak is dit een weerspiegeling van iemands geestelijke gezondheid." Volgens Derksen zou het daarom ook goed zijn om in het voorjaar niet alleen het huis op te ruimen, maar ook naar de binnenkant te kijken.
"In de winter bouwen we ook van binnen allerlei frustraties, verlangens en emoties op. Omdat het donker is, worden we vaak wat somberder en komen mensen in een 'winterslaap' terecht. Je kan deze opgekropte emoties vergelijken met een stofzuigerzak in je buik die vol zit. Wanneer in het huis alles opgeruimd is, kan dit slechts voor korte verlichting en plezier zorgen. Als het emotionele stofzuigertje in je buik vol zit, blijf je op zoek naar het betere gevoel."

Bron: NU.nl/Elise van Joolen