Zijn vuurtorens nog wel van nut?

In de vuurtoren Kijkduin in Den Helder, ook wel Lange Jaap genoemd, zitten grote scheuren. Dat bleek vorige week. De vrees is dat de 144 jaar oude vuurtoren daardoor omvalt. In Nederland staan meer oude vuurtorens. Die zijn niet allemaal meer in gebruik. 

Vuurtoren Breskens (foto Petrus Nelissen)

Zijn vuurtorens eigenlijk nog wel van nut?, vroeg o.a. de nieuwssite Nu.nl zich daarom af. We citeren een deel van hun antwoord.

Meer dan 50
In Nederland staan nog meer dan 50 vuurtorens overeind. Daarvan zijn ruim 20 torens niet meer in gebruik. De overige vuurtorens zijn dat wel. Rijkswaterstaat beheert de meeste van die torens.
Casper van Meurs werkt bij Rijkswaterstaat. Hij zegt dat veel vuurtorens jaren geleden al gedoofd zijn. Het gaat bijvoorbeeld om torens die op plekken stonden, waar ze niet meer nodig waren. Zoals langs het IJsselmeer, dat ontstond na het afsluiten van de Zuiderzee. Ook veel kleine vuurtorens zijn overbodig geraakt.
Toch zijn er de laatste jaren geen vuurtorens meer gesloten. Dat is omdat de bakens nog altijd een functie hebben, legt Van Meurs uit. Langs heel de westkust en op de Waddeneilanden staan nog actieve vuurtorens.

Bij uitval
Wel zijn de torens minder belangrijk dan vroeger. Schepen gebruiken radar en gps om hun locatie te bepalen. Normaal hebben de boten de vuurtorens dus niet meer nodig. Tot op het moment dat de radar van een schip een keer uitvalt. Dan komen vuurtorens nog altijd goed van pas. Ook in deze tijd.

Waar zijn vuurtorens voor bedoeld?
- Het licht van een vuurtoren laat schepen zien waar het land is.
- Elke vuurtoren knippert anders. Hierdoor kunnen schepen de verschillende torens herkennen.
- Vroeger brandde boven in de toren een echt vuur. Nu is dit een grote lamp met lenzen en spiegels.
- Veel vuurtorens zijn rood, wit of rood-wit. Deze kleuren zijn het beste zichtbaar vanaf zee. 

De vuurtoren is meer dan een lamp
Lang geleden klommen vuurtorenwachters elke dag omhoog om de lamp aan en uit te zetten. Dat hoeft allang niet meer, lacht Van Meurs. Ook in de vuurtoren gaat alles automatisch. De lamp floept aan als het donker is en gaat uit zodra de zon weer opkomt.
Toch werken in sommige vuurtorens nog mensen. Niet om de lamp te bedienen, maar om het verkeer op zee in de gaten te houden. De Brandaris op Terschelling, de oudste nog werkende vuurtoren van Nederland, is hiervan een bekend voorbeeld. Op vuurtorens staan vaak ook antennes. Verder kunnen vuurtorens nog van nut zijn voor de pleziervaart.

Gezichtsbepalend
Sommige vuurtorens zijn monumenten. Dat betekent dat de torens bij een verbouwing hun oude vorm moeten behouden. Vaak zijn ze ook gezichtsbepalend voor een streek of dorp. Een mooi voorbeeld hiervan is de vuurtoren bij Breskens, de oudste nog bestaande gietijzeren vuurtoren van Nederland (zie foto hierboven). De toren, officieel sectorlicht Nieuwesluis geheten, werd gebouwd in 1866-1867. In 2011 werd de vuurtoren buiten gebruik gesteld. Afbraak dreigde. Maar dankzij de inzet van de Stichting Vuurtoren Breskens is het rijksmonument gerenoveerd en voor het grote publiek opengesteld.

Linken
* Zijn vuurtorens nog wel van nut?
* Recente fotoreportage van Petrus Nelissen over het strand bij de vuurtoren van Breskens (11 september 2021)
* Recente fotoreportage van Petrus Nelissen over het vissersdorp Breskens (12 september 2021)