Het verschil tussen 'te gebruiken tot' en 'ten minste houdbaar tot'

Met als kopvraag 'Wanneer is mijn eten bedorven?' legt VU-hoogleraar Jaap Seidell in Het Parool uit, dat er verschil is in de terminologie van de houdbaarheidsdatum op de verpakking van producten.

We citeren hierna zijn uitleg. Zo wordt u een voedselgeletterde.

Voedselgeletterdheid
Het goed begrijpen van etiketten op de verpakking van voedsel is een vorm van wat 'voedselgeletterdheid' genoemd wordt. Een voorbeeld van problemen daarmee is het onjuist interpreteren en toepassen van het begrip 'houdbaarheidsdatum'.
Het gaat bij voedselgeletterdheid niet per se om het kunnen lezen en schrijven. De meeste mensen kunnen de teksten op de verpakking die gaan over de houdbaarheid prima lezen, maar veel minder mensen begrijpen wat ermee bedoeld wordt en wat dat betekent voor het consumeren of weggooien van voedsel.
Deels als gevolg van misverstanden rond de houdbaarheidsdatum van voedsel gooien Nederlanders jaarlijks 135 kilo voedsel per persoon weg.
Voor de EU gaat het om 88 miljard ton eten per jaar, wat neerkomt op een verlies van 143 miljard euro. Dat is behalve ­zonde van het geld ook ethisch onaanvaardbaar in een ­wereld waar honger en schaarste aan voedsel nog steeds veel voorkomen.

Twee verschillende begrippen
De misverstanden worden erg in de hand gewerkt doordat de wetgever twee begrippen toestaat die veel op elkaar lijken, maar toch totaal verschillende zaken betekenen. Het gaat om 'te gebruiken tot' en 'ten minste houdbaar tot'.
Voor de meeste consumenten betekenen die termen hetzelfde. Voedsel is 'over de datum' als die net verstreken is. In de vuilnisbak ermee. Anderen weten dat die datum wellicht niet zo serieus genomen moet worden. Het gevolg is dat veel consumenten melk, eieren en vis gebruiken die over de datum is, terwijl dat soort producten mogelijk niet meer veilig zijn.
Anderzijds worden, ook ten onrechte, veel brood, groenten en fruit, en houdbare producten weggegooid die juist nog prima te eten zijn. Bij het bedenken van die termen hebben vast geen consumenten meegedacht; een tekortkoming bij veel door juristen vastgestelde teksten op voedsel.

Hoe zit het nu?
* 'Te gebruiken tot' (TGT) slaat op de veiligheid van voedsel. Na die datum is de veiligheid niet meer gegarandeerd (denk aan bedorven koelverse maaltijden, eieren en vis).
* De term 'ten minste houdbaar tot' (THT) slaat op de kwaliteit (kleur, geur, smaak) van voedsel.
De producent geeft daarmee aan dat de kleur of de smaak wat achteruit kunnen gaan - denk bijvoorbeeld aan de kleurverandering van lang bewaarde chocola. Vooral bij ongekoelde producten geldt dat ze tot ver na die datum veilig gegeten kunnen worden. Bij gekoelde THT-producten kan echter ook de veiligheid in het geding zijn. Niet zo simpel dus. Het is hoog tijd dat de wetgever dit verduidelijkt.