Translate

donderdag 9 mei 2013

Hemelvaartsdag: eropuit!

Hemelvaartsdag is een dag waarop veel Nederlanders eropuit gaan. Vroeger werden op deze dag processies gehouden in het katholieke zuiden. Maar ook elders in Nederland trok men eropuit voor het ‘dauwtrappen’. Marianne van Zuijlen schreef er een artikel over voor de nieuwsbrief van het Meertens Instituut.


Dauwtrappen
Over de achtergrond van het massaal naar buiten trekken van de mensen op Hemelvaartsdag is geen betrouwbare informatie beschikbaar. Een verklaring is dat het hemelvaren terug te voeren is op het houden van de processies. Een andere verklaring is dat de mensen er vroeg in de morgen op uit trokken om op het bedauwde gras te kunnen lopen, het dauwtrappen. Volgens de overlevering heeft dauw namelijk een wonderbare kracht. Het dauwslaan, een doek over het bedauwde gras slaan, waarna de doek boven een pot werd uitgewrongen, is hiermee vergelijkbaar.

Lopen en fietsen
Veel mensen namen op Hemelvaartsdag de kans waar om naar buiten te trekken. In de tweede helft van de 19e eeuw werd, aansluitend bij het streven om het volk te "verheffen", de wens uitgesproken om deze dag (samen met de tweede feestdagen van Kerstmis, Pasen, Pinksteren) vrij te geven. Tot de Tweede Wereldoorlog gingen grote groepen mensen lopend en fietsend op pad. Vader beschrijft in Neerlands volksleven (1965) hoe hij rond 1895 's morgens vrij is en met zijn vrienden vanuit Oostkapelle naar Middelburg wandelt. 's Middags moest wel gewerkt worden. De ouderen bezochten in de ochtend de kerkdienst. Jongens van 14, 15 jaar gingen 's morgens om een uur of 5 op pad, en waren tegen de middag weer thuis.

 Muziek
Tot ongeveer 1925 trokken in Brabant veel muziekgezelschappen er vroeg op uit. In elke dorp dat men passeerde werd luide muziek gemaakt en werden cafés bezocht. Vaak was men pas laat in de middag weer thuis. In Overijssel werden de wegen ook massaal bevolkt door wandelaars en fietsers. Vaak werden de dauwtrappers begeleid door muziek. Ook wordt melding gemaakt van jongeren op de fiets die uitgedost waren met feestneuzen en vreemde hoofddeksels. Aan het eind van de dag hadden veel fietsers brem op hun fietsen, het teken dat ze er die dag op uit waren geweest.

Evenementen
Na de Tweede Wereldoorlog worden diverse evenementen op Hemelvaartsdag gehouden, zoals (bloemen)markten, motorraces, muziek- en zangconcoursen, paardenconcoursen, openluchtsamenkomsten van drankbestrijding, en (christelijke) jongelingsverenigingen. Aan het dauwtrappen zijn nieuwe elementen als prestatielopen toegevoegd.

Lees meer
* Lees het gehele artikel van Marianne van Zuijlen

Lees ook
* Hemelvaartsdag met dauwtrappen

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Geef uw reactie! Alle reacties worden na een beoordeling geplaatst. Anonieme berichten worden niet geplaatst. .