Spijbelen

 

Klok terug

 

Poster in een Franse kerk

 

Vandaag: Internationale Dag van de Animatie

Sinds 2002 wordt door de ASIFA (Association Internationale du Film d’Animation) op 28 oktober de ‘Internationale Dag van de Animatie’ (International Animation Day) gehouden.

Deze datum is ter herinnering aan de eerste animatievoorstelling (het optische theater) door Charles-Émile Reynaud in het Musée Grévin in Parijs op 28 oktober 1892.

Illusie
Animatie is de illusie van een vloeiende beweging door het na elkaar afspelen van verschillende stilstaande beelden, zogenaamde frames. Dit komt in het dagelijkse leven het meeste voor op het internet, in tekenfilms en tekenfilmseries en animatiefilm. 

In de Seine
Aan het einde van de 19de eeuw zijn dus deze eerste animaties ontstaan. Charles-Émile Reynaud kon echter niet lang van zijn succes genieten. Drie jaar later, in 1895, komt namelijk de eerste 'normale' film uit, gemaakt door de gebroeders Lumière, waardoor de creaties van Reynaud snel worden vergeten. In 1910 gooit hij, arm en wanhopig, zijn films en machines in de Seine. Enkel de resten van zijn werk zijn bewaard en te vinden op YouTube.   

Bekijk
* Het overgebleven beeldmateriaal van animatiepionier Charles-Émile Reynaud

Wat lust u niet?

Coronapatiënten spreiden

 

Vandaag: Nationale Dag van de Vlaai

Vandaag is het dé dag om Vlaai te eten. Want het is 'Nationale Dag van de Vlaai'. 

Deze dag is een initiatief van de stad Maastricht en heeft als doel de traditie van de vlaai te promoten en het culturele belang ervan aan de volgende generatie door te geven.

Bodem van deeg
Vlaai is gebak dat vooral als typisch Limburgs wordt beschouwd. Vlaai bestaat uit een bodem van deeg (meestal met een diameter van 27 tot 30 centimeter), die plat is, met opstaande randen. De vlaai wordt vervolgens meestal gevuld met vruchten, zoals kruisbessen, kersen, pruimen, appel, abrikozen-linzen of rijst.

Luchtiger
Vlaaien zijn wezenlijk verschillend van taart omdat de bodem van een ander soort deeg is gemaakt. Vlaaideeg is een stuk luchtiger en lijkt op brooddeeg.

Bekijk:
* De dag van de Limburgse Vlaai, mooie reportage van Powned

Rijkste man op aarde koopt in Alblasserdam grootste zeiljacht ter wereld

Jeff Bezos, de rijkste man op aarde en oprichter van Amazon, heeft het in Alblasserdam gevestigde bedrijf Oceanco ingeschakeld om voor hem het grootste zeiljacht ter wereld te bouwen. 

Oceanco heeft afgelopen woensdag de eerste versie van het jacht, de Y721 (zie foto), te water gelaten op haar scheepswerf in Zwijndrecht (zie ook YouTube filmpje hieronder). De 127 meter lange driemastschoener is niet alleen Nederlands grootste superjacht tot nu toe, maar ook 's werelds grootste zeiljacht. Het transport naar de werf in Alblasserdam voor de laatste afbouw zal binnenkort plaatsvinden. 

500 miljoen dollar
Project Y721 heeft een prijskaartje van meer dan 500 miljoen dollar. Oceanco is een particuliere jachtbouwer die luxe jachten bouwt met een bereik van meer dan 80 meter. Sinds de oprichting in 1987 heeft Oceanco 29 op maat gemaakte superjachten gebouwd met een lengte tot 117 meter. Er zijn momenteel verschillende jachten van meer dan 100 m in aanbouw. 

Omaanse miljardair
Eigenaar van Oceanco is de Omaanse miljardair 'Doctor' Mohammed Ali Al Barwani. Zijn vermogen wordt door Forbes geschat op $1,13 miljard dollar. Hij is Commandeur in de Orde van Oranje Nassau. Tijdens een bezoek van koningin Beatrix aan Oman in 2012 kreeg hij deze Nederlandse onderscheiding.

Bekijk:
* Oceanco’s 127m/ 417ft Y721 launched today

Bron:
* See worthy: First look at Jeff Bezos’ reported $500M superyacht at Netherlands shipyard

Penisplant stinkt weer na 24 jaar

In de Leidse Hortus botanicus staat de penisplant (Amorphophallus decus-silvae) in bloei. Het is voor zover de plantenexperts van de Hortus weten, pas de derde keer dat deze plantensoort bloeit in Europa. De ruim twee meter hoge plant stinkt erg en ruikt naar rottend vlees. Dus neus dichthouden bij een bezoek! 

De plant die nu bloeit in Leiden is ongeveer zes jaar oud en opgekweekt door vrijwilliger Rudmer Postma. Halverwege september werd duidelijk dat de penisplant zou gaan bloeien.

Laatste keer
De laatste keer dat deze Amorphophallus decus-silvae bloeide in Leiden was in 1997. Er bloeide toen eenzelfde soort, maar een andere plant. Er zijn verder ook maar weinig botanische tuinen die de penisplant in hun collectie hebben, waardoor de bloei van deze plant zeer zeldzaam is. De planten bloeien alleen in een zeer warme en vochtige omgeving.

Lees meer

* Penisplant bloeit in de Hortus botanicus Leiden

Zo bespaar je de helft op je energiekosten

 

Nederlanders steunen prinses Alexia in het uit haar dak gaan

De Nederlandse prinses Alexia, dochter van koning Willem-Alexander en koningin Máxima, studeert momenteel aan het Atlantic College in Wales. De 16-jarige Alexia geniet er duidelijk volop van het studentenleven, dat blijkt uit een pikante foto die is opgedoken op sociale media.

Het beeld zorgt voor ophef in Nederland, aangezien de strenge mediacode verbiedt dat privébeelden van minderjarige royals getoond worden. De Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) heeft ondertussen gereageerd. 

Ditjes en Datjes
Op de foto in kwestie, die gedeeld werd door de Nederlandse website Ditjes en Datjes, is te zien hoe Alexia een vuurrode, kanten lingerie-body en een zwarte minirok draagt. Wie wat harder zoekt, kan meteen ook zien dat de prinses niet bang is om gedurfde poses aan te nemen voor de camera. Samen met een groep vriendinnen poseerde de prinses met haar billen naar de camera gedraaid. Ook de rest van de meisjes was in pikante outfits gehuld die veel weghebben van ondergoed. 

Themafeestje
De bewuste foto’s werden genomen tijdens de zogenaamde ‘Queer Focus Week’ op Alexia’s school, een week die volledig in het teken stond van seksuele identiteit en het omarmen van je eigen lichaam. Volgens sommige bronnen werd er een themafeestje georganiseerd waarbij de studenten onthullende outfits mochten aantrekken. De foto’s van Alexia en haar vriendinnen zouden toen genomen zijn.
De site Ditjes en Datjes pakte alvast groot uit met het nieuws. “Alexia gaat los op nieuwe school”, klinkt het op hun startpagina. Alleen heeft het bericht in kwestie waarschijnlijk grote gevolgen voor de site. Het is namelijk verboden om onofficiële foto’s van de Nederlandse koninklijke familie te verspreiden. Dit om hun levens zo goed mogelijk af te schermen van de buitenwereld.

Mogelijke sanctie
Wat de gevolgen zijn voor de Nederlandse website is momenteel nog niet bekend. De kans is groot dat de redactie op de vingers getikt zal worden door de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD), het overheidsorgaan dat verantwoordelijk is voor de voorlichting over het Koninklijk Huis. Een mogelijke sanctie is dat de verantwoordelijke journalisten in de toekomst niet langer welkom zijn op officiële (foto)gelegenheden van de Nederlandse royals. 

Geen problemen
Onze noorderburen zelf hebben iets minder problemen met de gewaagde outfit van prins Alexia. Uit een poll van Ditjes en Datjes blijkt dat 9.600 Nederlanders vinden dat Alexia maar eens lekker uit haar dak moet gaan. De overige 2.200 lezers (in totaal gaven er zo'n 11.000 personen hun mening) vinden dat het tienermeisje zich moet gedragen als een prinses omdat ze een voorbeeldfunctie heeft.

Tweede in lijn
Alexia is de middelste dochter van de Nederlandse koning Willem-Alexander en zijn echtgenote koningin Máxima. Ze is de zus van kroonprinses Amalia, en heeft ook nog een jongere zus: Ariane. Ze is dus tweede in lijn voor de Nederlandse troon. 

Reactie koningshuis
De RVD reageert nu namens Willem-Alexander en Maximá bij Shownieuws. De RVD laat weten dat het hier gaat om een privésituatie. Ook wordt benadrukt dat Alexia minderjarig is. Hoewel men de publicatie niet kan verbieden, adviseert men wel de foto niet te delen. 

Bron: Het Laatste Nieuws

Het kan weer: praten over de Elfstedentocht en de opwarming van de Friese meren!

Gelukkig, het kan al weer: discussiëren over de Elfstedentocht! Het dagblad Trouw begint er vandaag mee. En ongetwijfeld gaan alle praatprogramma's nu spoedig volgen.

De kop van het artikel in Trouw is er alarmerend genoeg voor: 'Meren worden te warm voor de tocht der tochten'. En in de beginzinnen wordt het nog eens duidelijk herhaald: 'Met de opwarming van het klimaat worden ook de meren warmer, Goed voor de blauwalg, slecht voor de Elfstedentocht. Want ijs zal schaars worden'.

Wetenschappelijk artikel
De barre constatering 'Geen ijs, geen Elfstedentocht' is gebaseerd op de resultaten van een wetenschappelijk internationaal onderzoek naar de opwarming van meren, gepubliceerd in Nature Geoscience. De gepubliceerde feiten spreken voor zich. Wel zijn er marges met een optimistisch scenario en een pessimistisch. In dat laatste geval "betekent het dat onze winters in de toekomst vrijwel ijsvrij zullen zijn", zegt Annette Janssen, co-auteur van de studie. 

Hoop?
Is er dan geen enkele hoop meer op een nieuwe Elfstedentocht? Het artikel bevat een raadselachtige zin, die wellicht nog enige hoop biedt. Annette Janssen zegt namelijk, dat "het bewijs, dat behalve de aarde ook het water opwarmt nog wel geleverd moet worden". Maar met de meren is dat blijkbaar wel het geval?! Misschien is het goed, dat een onderzoeksteam van de Wageningen Universiteit uitzoekt, of de  watertemperatuur in de Friese meren ook gemiddeld per jaar opwarmt. Dan kunnen we de toekomst van een nieuwe Elfstedentocht - de laatste was op 4 januari 1997, dus volgend jaar 25 jaar geleden - goed inschatten. De rayonhoofden van de Elfstedentocht willen vast wel hun medewerking verlenen. Dan hebben ze de komende jaren toch wat om handen!

Lees ook:
* Gerrit Hiemstra over de Elfstedentocht

Lees ook:
* De waarswaanzinnigheid is binnenkort weer over

Lindeboom naast pastorie is mooiste boom van Nederland 2021

De lindeboom naast de oude pastorie in het Limburgse Maasniel is verkozen tot De Boom van het Jaar 2021.

De linde won na een overtuigende eindsprint met een totaal van 4.334 stemmen en wordt daarmee de Nederlandse inzending voor de Europese verkiezing Tree of the Year die in februari 2022 wordt gehouden. SBNL Natuurfonds verzorgt sinds 2018 de selectie van deze Nederlandse inzending.

Pastoorsboom
Het verhaal van de statige lindeboom aan de Pastoor Ramakerstraat in Maasniel is rond 1870 geplant als pastoorsboom, door pastoor Ramakers die toen zijn intrek nam in de pastorie. Zij was in die tijd geen publieke boom, al zullen veel zusters in het nabijgelegen klooster hebben genoten van het uitzicht op haar elegante vorm. Hoewel de boom nog steeds op privéterrein staat, is ze inmiddels zeer publiek: ze was de eerste boom op Instagram met een eigen account (@lindeboom_maasniel). Rond de 3.000 volgers van Londen tot Teheran genieten dagelijks van een ‘verse’ foto.

Volledige uitslag
Hieronder vindt u de volledige uitslag van de verkiezing van 2021:

 1. De linde naast de pastorie,Maasniel, Limburg - 4334 stemmen

 2. De Breytenbachboom, Rotterdam, Zuid-Holland - 3626 stemmen  

 3. De Kastelein, Oudelande, Zeeland - 1480 stemmen                    

 4. De Poppebeam, Jubbega, Friesland - 1061 stemmen

 5. De Kloosterboom, Den Dungen, Noord-Brabant - 660 stemmen

 6. De Menoraboom, Meppel, Drenthe - 467 stemmen            

 7. De Kroezeboom, Tubbergen, Overijssel - 351 stemmen

 8. Een echte overlever, Den Ham, Groningen - 249 stemmen

 9. De Koningsboom, Zeewolde, Flevoland - 240 stemmen

10.Een koninklijke boom, Nederhemert-Zuid, Gelderland - 173 stemmen

11.Een boom met een oorlogsverhaal, Velsen, Noord-Holland - 138 stemmen

12. Een boom met een familiegeschiedenis, Rhenen, Utrecht - 89 stemmen

Link
* De Boom van het Jaar

Doe mee aan Stoptober!

 

Van alle Europeanen hebben de Zeeuwen het meeste vertrouwen in hun medemens

Van alle Europeanen hebben Zeeuwen het meeste vertrouwen in de mensen om hun heen. Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Göteborg in Zweden.

Nederland scoort als geheel al goed in het onderzoek, net als Duitsland, Denemarken en Finland, maar binnen die goed scorende regio's is er één regio die er uitspringt: Zeeland. Dat blijkt uit de kaart die het onderzoeksinstituut van de universiteit deze week heeft gepubliceerd.

In de buurt
Uit de kaart blijkt ook dat Zeeland ver boven alle regio's uitsteekt. Alleen de provincies Friesland, Overijssel, Utrecht en Flevoland komen in de buurt.

Slecht
De kaart die medewerkers van de universiteit hebben gemaakt, is de weerslag van de vraag in hoeverre mensen geloven dat andere mensen in hun omgeving 'het goede doen'. Zeeland scoort daarop dus het hoogste. Regio's in Spanje en bijvoorbeeld Roemenië doen het slecht. Negatieve uitschieter is het Caraïbische eiland Martinique, dat deel uitmaakt van Frankrijk.

Verschillen binnen landen
Opvallend is dat er binnen landen grote verschillen zijn. Zo hebben Vlamingen veel meer vertrouwen in hun medemens dan Walen, zijn mensen in Noord-Italië veel positiever dan hun landgenoten in het Zuiden en zijn West-Duitsers positiever dan Oost-Duitsers.

Instituut
Het Quality of Government Institute onderzoekt doorlopend het vertrouwen dat mensen in de Europese Unie (EU) hebben in instanties, de overheid en elkaar. De meest recente onderzoeksronde was eind vorig jaar en begin van dit jaar. Er zijn 129.000 mensen ondervraagd.

Bron: Omroep Zeeland

Vier jij al de halve Abraham?

Halve Abraham, 2 oktober 2021

Foto van Petrus Nelissen. Zie ook zijn fotoserie over Oss

Bedenk een ludieke tekst bij een middeleeuwse prent

Wie actief is op sociale media kan ze al eens voorbij hebben zien komen, de berichten van Medieval Memes. Het gaat om middeleeuwse prenten die zijn voorzien van een ludieke tekst of grappige gif-animatie. 

Via de zogenoemde ‘Meme Generator’ kunt u nu ook uw eigen meme maken. De gebruikte illustraties zijn niet lukraak van het internet geplukt, maar selecties uit het Nederlandse middeleeuws erfgoed. Een klein team van de KB, de nationale bibliotheek in Den Haag, beheert het project.

Wat gebeurt er op bovenstaand plaatje?!
Het bovenstaand plaatje dateert uit 1430, dus 591 jaar geleden. De Kenitische Jaël lokte de legeraanvoerder Sisera, die de Keniten twintig jaar lang met geweld had onderdrukt, naar haar tent. Daar sloeg ze hem in zijn slaap een tent­haring door z’n hoofd. 

Maak zelf eens een Meme:
* Medieval Memes

Lees meer over de Meme-generator:
* Meme-generator maakt middeleeuwen ‘sexy’

Ben u ouder dan 40?

 

Kosten T-shirt

Een te klein deel van de kosten van een t-shirt gaat naar het loon van de makers. Dat wordt mooi uitgebeeld in onderstaande foto. 

Slechts luttele procenten van de prijs die wij hier voor een T-shirt betalen, gaat naar het inkomen van de mensen die de kleding maken. Het wettelijk minimumloon dat zij verdienen is vrijwel nooit een leefbaar loon. Van dit minimum loon kunnen de meeste werknemers niet voorzien in de basale behoeftes voor henzelf en hun gezin. Hierdoor zijn zij bijvoorbeeld genoodzaakt excessieve overuren te maken om toch de eindjes aan elkaar te knopen.

Meer informatie:
*   CNV-Internationaal

Is ons 'pad' een geitenpaadje of een olifantenpaadje?

Mijn tennismaat en ik gaan sinds kort weer met regelmaat naar fitness. We nemen vlakbij de sportschool de kortste wandelweg, dus via een korte strook oftewel 'paadje' tussen de stoep en het parkeervak. Vóór corona was het een mooi kaal pad, maar nu is het bijna volledig bedekt met graspollen. Zie onderstaande foto. 

Ik noemde het vandaag bij terugkeer uit de sportschool een geitenpaadje en hij sprak van een olifantenpaadje. Maar wat is het verschil? 

Afstekertje
Laten we eerst Wikipedia eens raadplegen. 'Een olifantenpad of olifantenpaadje (Frans: chemin de l’âne, Engels: desire line of desire path, Duits: Trampelpfad) soms ook wel afstekertje genoemd is een niet-officieel fiets- of wandelpad dat bedoeld en onbedoeld door gebruikers van de reguliere fiets- en wandelpaden in de loop van de tijd wordt gecreëerd. Meestal ontstaat een dergelijk pad in een stuk groen, om zo een stuk van de officiële route af te kunnen snijden.

Route afsnijden
Olifantenpaden ontstaan doordat meerdere wandelaars of fietsers afzonderlijk van elkaar op dezelfde manier een route kiezen, die de officiële route afsnijdt. Wanneer zich eenmaal een zichtbaar spoor heeft gevormd, volgen meer mensen het spoor en ontstaat er een pad. Slechts vijftien wandelaars of fietsers zijn al genoeg om zo'n beginnend spoor te vormen. Het blijkt dat olifantenpaden vooral voorkomen wanneer gebruikers hun bestemming in zicht krijgen. Verder zijn olifantenpaden nooit langer dan de officiële route. 

Slecht begaanbaar
Waar een olifantenpad het gemak van de mens dient, doet het bewandelen van een geitenpaadje dat juist niet. Een geitenpaadje is een smal, voor mensen slecht begaanbaar of gevaarlijk pad waarover geiten gewoon zijn te lopen. Geitenpaadjes hebben een tijdelijk karakter of zijn niet altijd herkenbaar als pad. Zo kan hoogstaand gras zijn platgetreden, maar het is niet uitgesleten zoals bij een olifantenpad het geval is. Metaforisch wordt het begrip gebruikt voor een niet ideaal alternatief om uit een politieke impasse te komen".

Rutte
Maar Ton den Boon wijst er in een artikel in Trouw op, dat het allemaal niet zo simpel is. "Een geitenpaadje is eigenlijk een 'smal, voor mensen slecht begaanbaar pad waarover geiten gewoon zijn te lopen' (Van Dale), maar sinds Mark Rutte er in verband met het Oekraïense hoofdpijndossier naarstig naar op zoek is, heeft het woord ook een figuurlijke betekenis: informeel onderhandelingstraject om een (politiek) probleem op te lossen.

Engels: goat track
Waarschijnlijk heeft de premier zich laten inspireren door het Engels, waarin met woorden als goat track (geitenpad) en goat trail (idem) vaak een smal paadje wordt aangeduid, dat spontaan is ontstaan doordat wandelaars ergens steevast een kortere weg genomen of een bocht afgesneden hebben. Een binnendoortje heet zo'n pad vaak in het Nederlands, een shortcut, of ook wel een olifantenpaadje. Naar de paden die (bos)olifanten banen als ze door de jungle lopen.
In het Engels wordt goat track soms nog wat 'figuurlijker' gebruikt in de betekenis 'route waarlangs iets bereikt of bewerkstelligd wordt'. Zo noemde iemand zijn baan ooit een 'goat track towards politics'.

Slingerpaden
Zulke ongebaande wegen die bewandeld worden om iets te bereiken, heten bij ons van oudsher slingerpaden ('de slingerpaden van de politiek') of sluipwegen. Maar omdat die beide woorden makkelijk worden geassocieerd met heimelijkheid en achterkamertjespolitiek, zal Rutte ze niet geschikt hebben gevonden ter aanduiding van het onderhandelingstraject naar de oplossing van zijn Oekraïne-probleem. Vandaar het woord geitenpaadje, dat de premier in 2014 ook al eens gebruikte, maar dat nu zo vaak in het nieuws is, dat het al haast vertrouwd klinkt".   

Geitenpaadje of olifantenpaadje?
Is ons dichtbegroeide pad naar de sportschool nu een geitenpaadje of een olifantenpaadje? Mijn antwoord is simpel: het was voorheen duidelijk een olifantenpad, maar is door de coronatijd - de sportschool was maanden lang dicht! - nu een geitenpad geworden. Als wij genoeg naar de sportschool gaan en anderen mét ons wordt het vanzelf weer een olifantenpad!

Paardenliefhebber: wil je met me trouwen?

 

Bron: Tweet van Edwin Cornelissen

Wat is een ondergeschoven kindje?

 

Bron: Quest

Stijgende benzineprijzen..

Trouw-cartoonist Tom wint European Cartoon Award met prent over Belarus

Trouw-cartoonist Tom Janssen is eergisteren winnaar geworden van de European Cartoon Award, de prijs voor de beste spotprent over politieke ontwikkelingen in en rond Europa. Hij wint de prijs voor onderstaande cartoon EU en Wit-Rusland (Belarus), gepubliceerd in dagblad Trouw.

U ziet een standbeeld van Alexander Lukashenko, de president van Belarus. De prent beeldt op treffende wijze de scepsis uit over de maatregelen van de EU tegen Lukaschenko.

Dictator
De 67-jarige president wordt ook wel 'de laatste dictator van Europa' genoemd. Hij is sinds juli 1994 aan de macht in Belarus en werd meerdere malen met grote meerderheid van stemmen herkozen.
Volgens de oppositie is Lukashenko door te frauderen met de verkiezingen aan de macht kunnen blijven. Sinds hij op 9 augustus 2020 de presidentsverkiezingen won, wordt er in de voormalige Sovjetrepubliek regelmatig gedemonstreerd tegen de president.

287 prenten
In totaal werden er 287 prenten ingestuurd, ingediend door cartoonisten uit 28 verschillende landen.

Iedereen weet dat Wopke schuldig is. Maar aan wat?

Plan Biesheuvel zeer actueel voor komende regering!

Ik ben een fervent verslinder van politieke (auto-)biografieën. Ze geven je vaak een heel andere en zeer verrassende kijk op historische politieke gebeurtenissen en personen. Ik heb inmiddels de - vaak dikke - boeken verslonden over het leven van - in willekeurige volgorde - Joop den Uyl, Bernard Bot, Jan Terlouw, Wim Meijer, Ruud Lubbers, Maarten van Traa, Sharon Gesthuizen, Herman Wijffels, Femke Halsema, Max van der Stoel, Abraham Kuyper, Huub Oosterhuis en Hans Wiegel. 

    

Pleidooien van Arie Hordijk (CNV), Jan Tinbergen (PvdA) en Cor Kleisterlee (CDA) bij een Stille Wacht op het Binnenhof voor handhaving van de 1,5% van het NNI voor ontwikkelingssamenwerking (1987). Ruim 140 organisaties steunden de oproep. 

Recent kwam daar de biografie over Barend Biesheuvel ('Mooie Barend') bij. Ik had er eerlijk gezegd niet zo'n zin in, want Barend sprak mij iets minder aan. Maar een vriend drong aan en gaf het mij ter lezing te leen. Hij had volstrekt gelijk: een prachtig boek van Wilfred Scholten, dat ik met spanning gelezen heb. En ik leerde er uit, dat de ARP en met name Barend Biesheuvel aan de wieg heeft gestaan van de langdurige aandacht voor hulp aan de arme landen bij de samenstelling van de jaarlijkse regeringsbegrotingen.  

Ongehoord voorstel
Het is verleidelijk om hier uit deze mooie biografie uitvoerig te citeren, maar ik doe het toch, zij het zeer beknopt  De cruciale toespraak van Biesheuvel werd op het AR-convent in Amsterdam op 12 november 1960 gehouden en had als titel 'Wereld in wording en nood'. Aanleiding was een reis, die hij als CBTB-voorzitter door India had gemaakt. Het maakte een diepe indruk op hem en had grote impact. 'Het bedrijven van christelijke politiek houdt niet op bij onze landsgrenzen.' (..) 'Daarom stel ik om mijn gehoor niet al te zeer te laten schrikken het maar vragenderwijs. Zouden wij niet eens dienen te overwegen een afzonderlijke belasting in de voeren waarvan de opbrengst wordt bestemd om de nood in de achtergebleven gebieden te helpen lenigen?' 
Het was een ongehoord voorstel in die tijd, toen in de politiek belastingverlaging een populair onderwerp was. 

Plan Biesheuvel
Als uitwerking van zijn toespraak kwam hij met het 'Plan Biesheuvel'. De Nederlandse ontwikkelingshulp zou 1 procent van het nationale inkomen moeten bedragen, eventueel te betalen uit een speciale belasting. 'Veel bijval kreeg hij vanuit het CNV en de ARJOS', zo vermeldt de biografie. 

Actueel
Inmiddels is deze oproep van Biesheuvel weer hoogst actueel. In de Nederlandse politieke geschiedenis na Biesheuvel was lang het percentage van het Netto Nationaal Inkomen (NNI) en/of het BNP (Bruto Nationale Product) bestemd voor de armere landen in de wereld, een belangrijk politiek onderwerp. Maar hoewel ons land de laatste jaren steeds rijker werd hebben de laatste achtereenvolgende regeringen (van VVD, PvdA, CDA, D66 en ChristenUnie) dit percentage toch steeds verlaagd. 'Zo rijk zijn en daarvan steeds minder willen delen is een schandvlek op onze beschaving. Maar het lijkt niemand wat te kunnen schelen – zelfs de linkse oppositie roert zich niet', schreef KlaasJan Baas in september 2019 al en we citeerden hem daarom in deze rubriek Leuk en Informatief. Inderdaad, niet leuk, maar wel informatief!

Vurig te hopen
Het is vurig te hopen, dat bij de vorming van de komende nieuwe regering het budget voor ontwikkelingssamenwerking weer de aandacht krijgt, die het verdient, en wordt verhoogd. 'Wij in het Westen hebben het in meerderheid goed; onze broeder in de ontwikkelingslanden lijdt gebrek; wij mogen daar geen genoegen mee nemen, om Christus wil niet', aldus Barend Biesheuvel in 1960. 

Hebt u zo'n waakhond?

 

Gaai of Vlaamse Gaai?

Gisteren zag ik in onze tuin een Vlaamse Gaai. Althans, ik dacht, dat het een Vlaamse Gaai was. Hij zag er zo uit en had een eikel in zijn bek. Maar toen ik op mijn  handige app Tuinvogels (van Vogelbescherming Nederland) dat nog even wilde controleren kwam ik de naam niet tegen.

Wel de naam Gaai, die verder aan alle voorwaarden van mijn vogel voldeed. "Een stevige forse vogel met een vrij lange staart en korte snavel. Wat het meest opvalt zijn de hemelsblauwe, zwart gestreepte vlekken op zijn vleugels. Eet graag pinda's in de tuin. De Gaai is een echte eikelverzamelaar. In het najaar hamstert en verstopt hij eikels in de grond."

Een echte Vlaamse Gaai?
Maar was mijn vogel nu geen Vlaamse Gaai? Mijn verwarring was groot. Dus maar eens Wikipedia geraadpleegd. Dat gaf helderheid. "De gaai (Garrulus glandarius), ook wel 'Vlaamse gaai', 'schreeuwekster', 'Spaanse ekster', 'hannebroek' of 'meerkol' genoemd, is een opvallend gekleurde kraaiachtige. De wetenschappelijke naam van de soort werd als Corvus glandarius in 1758 gepubliceerd door Carl Linnaeus". 

Krassende eikelzoeker
"De eik is afhankelijk van de gaai voor het verspreiden van eikels: de gaai vervoert ze in zijn keel en tussen zijn snavel naar plaatsen met een zachte ondergrond, waarna hij ze in de aarde duwt. Zo legt hij een wintervoorraad aan. Hij vergeet alleen een aantal plekjes. Wat hij niet terugvindt, kan uitgroeien tot een nieuwe eik. Om deze reden wordt de gaai ook wel 'de grootste bosbouwer' genoemd. De Duitse naam voor de gaai (Eichelhäher) typeert het gedrag. De wetenschappelijke naam Garrulus glandarius valt vrij te vertalen als voortdurend krassende eikelzoeker."

Vlaams?
Hoe men aan de naam Vlaamse Gaai gekomen is?  Dat blijkt niet geheel helder. "Voor de oorsprong van Vlaamse in Vlaamse gaai bestaan meerdere theorieën. Een mogelijke verklaring is dat het Franse gai flammant, de gaai met de flamende kleuren, verbasterd werd tot Vlaamse gaai. Een andere mogelijkheid is dat de naam komt van "in het Vlaams gaai" omdat de vogel in Wallonië eerder een naam, "gay", zou hebben gekregen dan in Vlaanderen. Helder?

Waarom is het Vlaamse verdwenen?
Maar blijft de vraag, waarom de Vlaamse Gaai nu bij de Vogelbescherming niet meer bekend is. En alleen de naam Gaai. De website Roots geeft opheldering. "In 1999 stelde de Commissie Systematiek Nederlandse Avifauna als officiële naam ‘gaai’ vast voor de soort Garrulus glandarius. “Maar veel mensen blijven hem toch Vlaamse gaai noemen, omdat gaai te kaal in de oren klinkt”, legt Roots-redacteur Paul Böhre uit.
Met andere woorden: echte ornithologen noemen de Vlaamse Gaai nu Gaai. Ik ben dus geen echte ornitholoog. Waarvan acte.  

Bekijk
* Vogel Gespot, Vlaamse Gaai.Veluwe

Zijn vuurtorens nog wel van nut?

In de vuurtoren Kijkduin in Den Helder, ook wel Lange Jaap genoemd, zitten grote scheuren. Dat bleek vorige week. De vrees is dat de 144 jaar oude vuurtoren daardoor omvalt. In Nederland staan meer oude vuurtorens. Die zijn niet allemaal meer in gebruik. 

Vuurtoren Breskens (foto Petrus Nelissen)

Zijn vuurtorens eigenlijk nog wel van nut?, vroeg o.a. de nieuwssite Nu.nl zich daarom af. We citeren een deel van hun antwoord.

Meer dan 50
In Nederland staan nog meer dan 50 vuurtorens overeind. Daarvan zijn ruim 20 torens niet meer in gebruik. De overige vuurtorens zijn dat wel. Rijkswaterstaat beheert de meeste van die torens.
Casper van Meurs werkt bij Rijkswaterstaat. Hij zegt dat veel vuurtorens jaren geleden al gedoofd zijn. Het gaat bijvoorbeeld om torens die op plekken stonden, waar ze niet meer nodig waren. Zoals langs het IJsselmeer, dat ontstond na het afsluiten van de Zuiderzee. Ook veel kleine vuurtorens zijn overbodig geraakt.
Toch zijn er de laatste jaren geen vuurtorens meer gesloten. Dat is omdat de bakens nog altijd een functie hebben, legt Van Meurs uit. Langs heel de westkust en op de Waddeneilanden staan nog actieve vuurtorens.

Bij uitval
Wel zijn de torens minder belangrijk dan vroeger. Schepen gebruiken radar en gps om hun locatie te bepalen. Normaal hebben de boten de vuurtorens dus niet meer nodig. Tot op het moment dat de radar van een schip een keer uitvalt. Dan komen vuurtorens nog altijd goed van pas. Ook in deze tijd.

Waar zijn vuurtorens voor bedoeld?
- Het licht van een vuurtoren laat schepen zien waar het land is.
- Elke vuurtoren knippert anders. Hierdoor kunnen schepen de verschillende torens herkennen.
- Vroeger brandde boven in de toren een echt vuur. Nu is dit een grote lamp met lenzen en spiegels.
- Veel vuurtorens zijn rood, wit of rood-wit. Deze kleuren zijn het beste zichtbaar vanaf zee. 

De vuurtoren is meer dan een lamp
Lang geleden klommen vuurtorenwachters elke dag omhoog om de lamp aan en uit te zetten. Dat hoeft allang niet meer, lacht Van Meurs. Ook in de vuurtoren gaat alles automatisch. De lamp floept aan als het donker is en gaat uit zodra de zon weer opkomt.
Toch werken in sommige vuurtorens nog mensen. Niet om de lamp te bedienen, maar om het verkeer op zee in de gaten te houden. De Brandaris op Terschelling, de oudste nog werkende vuurtoren van Nederland, is hiervan een bekend voorbeeld. Op vuurtorens staan vaak ook antennes. Verder kunnen vuurtorens nog van nut zijn voor de pleziervaart.

Gezichtsbepalend
Sommige vuurtorens zijn monumenten. Dat betekent dat de torens bij een verbouwing hun oude vorm moeten behouden. Vaak zijn ze ook gezichtsbepalend voor een streek of dorp. Een mooi voorbeeld hiervan is de vuurtoren bij Breskens, de oudste nog bestaande gietijzeren vuurtoren van Nederland (zie foto hierboven). De toren, officieel sectorlicht Nieuwesluis geheten, werd gebouwd in 1866-1867. In 2011 werd de vuurtoren buiten gebruik gesteld. Afbraak dreigde. Maar dankzij de inzet van de Stichting Vuurtoren Breskens is het rijksmonument gerenoveerd en voor het grote publiek opengesteld.

Linken
* Zijn vuurtorens nog wel van nut?
* Recente fotoreportage van Petrus Nelissen over het strand bij de vuurtoren van Breskens (11 september 2021)
* Recente fotoreportage van Petrus Nelissen over het vissersdorp Breskens (12 september 2021)

Bromsnor, juffrouw Jannie en Mien Dobbelsteen

Sinds de eerste Nederlandse tv-uitzending op 2 oktober 1951 zijn er nogal wat bijnamen ontstaan voor het toestel dat al snel in vrijwel elk huishouden te vinden was. Aanvankelijk bestond dat tv-toestel uit een elektronenstraalbuis in een (houten) kastje, dat – als het een apparaat van Philips betrof – zowel vertrouwelijk als oneerbiedig ‘het hondenhok’ werd genoemd.

Veel hedendaagse bijnamen voor het tv-toestel zijn nog altijd gebaseerd op die oergedaante van het apparaat. Dat geldt voor informele bijnamen als beeldbuis, kijkbuis, kijkdoos, kijkkast of simpelweg kastje (‘kassie kijken’) en buis (‘voor de buis zitten’, ­‘buizen’), maar ook voor minder vleiende synoniemen als kwelbuis, leugenkast en treurbuis. Metaforen die ingeburgerd zijn, verdwijnen nu eenmaal niet zomaar, ook al hebben de doosvormige tv-ontvangers allang plaatsgemaakt voor ultraplatte lcd- of plasma-tv’s.

Het magische oog
Toch zijn er ook bijnamen voor tv-toestellen in onbruik geraakt. Wie heeft het nog over ‘het magische oog’ of ‘het blauwe oog’ als hij de tv bedoelt? Met dat ‘oog’ werd trouwens de beeldbuis bedoeld, die in duistere ruimtes soms een blauwachtig schijnsel verspreidde.

Personages
De opkomst van de tv heeft onze woordenschat niet alleen wat bijnamen voor het toestel opgeleverd, maar vooral veel vaktermen, die vaak ook in de omgangstaal zijn terechtgekomen, zoals bekende Nederlander, kijkersvraag, ontbijtshow en het wondermooie woord streelmeisje (‘meisje dat in een ­televisieprogramma over de te ­winnen prijzen streelt’). Inmiddels houden meer dan duizend taalvormen in de Dikke Van Dale verband met de tv. De leukste zijn wat mij betreft gebaseerd op personages uit tv-series wier eigennaam als soortnaam een tweede leven heeft gekregen in de taal van alledag, zoals bromsnor (synoniem van een norse agent), juffrouw Jannie (koffiejuffrouw) en mien dobbelsteen (interieurverzorgster).

Bron:
* Column van Ton den Boon in de rubriek Taal van het dagblad Trouw: 70 jaar televisie trok onuitwisbare sporen in onze woordenschat

Kabinet met vier partijen voortgezet?

Hierna enkele - heel verschillende - reacties op de nieuwe fase in de formatie van een nieuw kabinet Rutte 4:

Cartoon van Marc-Jan Janssen

====================

Ik bestelde eens een salade waar plots gebakken spekjes in bleken te zitten. Nou eet ik geen vlees, dus stuurde ik m terug. Na heel lang wachten kwam er een nieuwe salade. Het bleek de oude salade waar iemand lukraak wat spekjes had uitgevist. 
Zie hier een nieuw kabinet Rutte.

Tweet van Rianne Meijer. Doet de tekstredactie van het blad LINDA.

====================

Oud-Kamervoorzitter Gerdi Verbeet (PvdA) heeft respect voor het besluit van Kaag. “De formatie heeft al heel lang geduurd en het is best bijzonder dat een zittende coalitie de meerderheid behoudt.”

Tweet van journalist Jaap Jansen

====================

Cartoon van Jos Collignon

Wat spreken we thuis?

Ongeveer een kwart van de 15-plussers gebruikt thuis het meest een andere voertaal dan het Nederlands. Daarbij kan het gaan om een dialect, om een regionale taal als Fries, Limburgs en Nedersaksisch, of om een andere taal, zoals Engels, Pools of Turks.

Het gebruik van regionale talen en dialecten verschilt per regio, maar ook opleiding en leeftijd zijn van invloed. Dit blijkt uit cijfers van het CBS-onderzoek Sociale samenhang en welzijn, dat in 2019 onder ruim 7,5 duizend personen is uitgevoerd. 

149 talen en dialecten
Het is de eerste keer sinds 1998 dat over dit onderwerp een nationaal onderzoek is gehouden dat is gebaseerd op een representatieve steekproef. De deelnemers gaven antwoord op de vraag: ‘Welke taal of welk dialect wordt bij u thuis het meest gesproken?’. Daarbij konden ze kiezen uit een lijst met 111 talen en dialecten. Bovendien konden ze een taal of dialect toevoegen als die niet op de lijst voorkwamen. In totaal werden 149 talen en dialecten vermeld.
Het onderzoek is uitgevoerd door Leonie Cornips (Meertens Instituut, NL-Lab en Universiteit Maastricht) en Hans Schmeets (CBS, Universiteit Maastricht).

Voordelen
Overigens: dialect spreken heeft voordelen. Zo publiceerden we al eerder!

Link
* De uitgebreide resultaten van het onderzoek zijn gepubliceerd als artikel in de reeks Statistische Trends: Talen en dialecten in Nederland – Wat spreken we thuis en wat schrijven we op sociale media?

Lees vooral ook:
* Dialect spreken heeft voordelen!