Bent u wel eens in de zevende hemel?

Waar komt de uitdrukking in de zevende hemel zijn vandaan en wat wordt ermee bedoeld?

Café 7de Hemel, Schipperskwartier, Antwerpen 1994; foto: uit: De Eenzaamheid van Vlaanderen door Petrus Nelissen

De betekenis is  helder: Wie in de zevende hemel is, is volkomen gelukkig, intens blij. Maar de herkomst? Het Genootschap Onze Taal helpt ons op weg.

Joodse mystiek
Deze uitdrukking is ontleend aan de kabbala, een joodse mystieke leer uit de Middeleeuwen, waarin sprake is van zeven hemelen. De zeven hemelen worden voorgesteld als een soort 'verdiepingen' in het uitspansel; daarbij geldt: hoe hoger, hoe heerlijker. De zevende hemel is de verblijfplaats van God en de hoogste engelen. F.A. Stoett geeft deze herkomst ook, waarbij hij opmerkt dat Vondel meermalen melding maakte van negen hemelen en dat bij anderen ook wel sprake is van een elfde en zelfs een dertiende hemel.

Bijbel 
De Bijbel kent drie hemelen. De eerste/onderste hemel wordt gevormd door de atmosfeer, de lucht en de wolken. De tweede/middelste hemel is de sterrenhemel, het uitspansel. De derde hemel (oftewel de hemel der hemelen) is de verblijfplaats van God en de engelen; deze hemel komt voor in 2 Korintiërs 12:2.
De zevende hemel komt dus niet voor in de Bijbel. Wel wordt hij genoemd in de Talmoed en de Koran. In de Talmoed wordt verteld dat God oorspronkelijk op aarde woonde, maar na de eerste zonde van de mens naar de eerste hemel vertrok. Bij iedere volgende zonde ging hij naar een hemel die verder weg lag, tot de zevende hemel.

Woordenboek
Het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) legt ook een verband met voorstellingen ontleend aan het ptolemeïsche wereldbeeld. Hierbij aansluitend stelde men zich in de Middeleeuwen (en nog lang daarna) het heelal voor als een aantal elkaar omgevende en zich om elkaar bewegende sferen (hemelen), elk met een eigen naam. Zo werd de op één na hoogste hemel de kristallen hemel genoemd; de hoogste hemel was de vurige hemel. Het WNT vervolgt met: "Het getal, de opvolging en de namen dezer hemelen worden niet overal eender opgegeven; ook loopen stellig bij onze schrijvers de bijbelsch-joodsche en grieksch-middeleeuwsche voorstellingen dikwijls dooreen."

Bron: Onze Taal