Impressies van de Bevrijding in het Noord-Veluwse Oldebroek

In het recente april-nummer van 'Uut 't Oldebroeck' heeft de Oudheidkundige Vereniging 'De Broeklanden' een aantal uitgebreide interviews gepubliceerd over de Tweede Wereldoorlog. Ze bevatten 'de oorlogsherinneringen van geboren en getogen Oldebroekers' en zijn opgetekend door Gerard van Pijkeren.

Na de bevrijding zijn er schietinstructies voor de Binnenlandse strijdkrachten op het plein voor de Hervormde Kerk. Vermoedelijk Frederik van Pijkeren in politie-uniform rechtsachter. Bron: Verzet & Gezag in Oldebroek

Het zijn uitvoerige verhalen over (Joodse) onderduikers, koerierswerk, het verspreiden van illegale bladen en de activiteiten van het verzet. Ook de bevrijding komt uiteraard aan de orde.

Dodelijk schietincident
Evenals het verschrikkelijke gebeuren enkele dagen na de bevrijding. Op 11 mei 1945 komt namelijk verzetsman Frederik van Pijkeren om het leven. Als commandant vervoer van de Binnenlandse Strijdkrachten Oldebroek verleent hij op verzoek van de afdeling 't Harde bijstand bij het opsporen van achtergebleven SS-ers. Een kogel uit een per ongeluk afgaande stengun van een collega BS-er van deze afdeling treft Frederik dodelijk.

Bevrijdingsdag
Vandaag is het Bevrijdingsdag. Daarom hierna enkele citaten uit voornoemde interviews, toegespitst op de viering van de bevrijding in Oldebroek in 1945:

Op 19 april komen de Canadezen en het enthousiasme van de Oldebroekers en de verwelkoming zijn ongekend. Herman weet nog hoe opgelucht hij is. De druk en spanning vallen weg. De bevrijders is hij eeuwig dankbaar en wanneer Herman emigreert is Canada als nieuw thuisland een bewuste keus'.
(uit: Interview met Geerte en Herman Evink)

Negentien april 1945 komen de Canadezen - de bevrijders - met de tanks van het artillerie-schietkamp de Ottenweg op, richting Oldebroek. De bezetter moet eind april in Oldebroek het hazenpad kiezen. Een paar dagen eerder - zo vertelt Johannes - zijn de Duitsers al in paniek. Met een auto vanuit de richting Elburg proberen Duitsers te vluchten, maar strijders van de Binnenlandse Strijdkrachten zetten op de Zuiderzeestraatweg per auto de achtervolging in en op de Bovenheigraaf schieten ze de banden lek en geven de Duitsers zich gewonnen. Dat niet alle Duitsers vertrokken zijn, blijkt wanneer op de Bovenpad door de Binnenlandse Strijdkrachten vijf soldaten uit het stro worden gehaald'.
(uit: Interview met Johannes van Zalk)

Het hijsen van de vlag op de Kamperveense melkfabriek is het sein dat de bevrijding door de Canadezen een feit is. Vader Smit waarschuwt Hendrik niet te snel de straat op te gaan, omdat terugtrekkende Duitsers het nodige onheil kunnen veroorzaken. Na het donkere waterbrood, dat Hendrik gewend is, ziet hij het witbrood dat de Canadezen eten aan voor cake.
(uit: Interview met Hendrik Smit)

De bevrijding door de Canadezen is ook voor de buren (E94-E98) ('vijf op een rij') reden de driekleur als symbool van de vrijheid te laten wapperen. Een dag eerder gaan de buren Wessels al naar Kampen om die vrijheid te proeven. Henk van 't Hul herinnert zich nog goed de verslagenheid die er heerst wanneer ze horen dat Frederik van Pijkeren op 11 mei 1945 door een schietincident bij de Knobbel om het leven is gekomen. 
(uit: Interview met Henk van 't Hul)

De Oldebroekers staan te popelen om de Canadezen te verwelkomen. Op 19 april 1945 is het zover en worden ze uitbundig onthaald. Al een paar dagen daarvoor laten de Binnenlandse Strijdkrachten van zich horen. De Nederlandse vlag wordt gekoesterd als symbool van de vrijheid. Van Kees van Dam - de kolenboer - mag Henk met de stengun van Van Dam een vreugdeschot lossen. Eén vindt Van Dam te weinig. Het 'schiet maar leeg' is niet tegen dovemansoren gezegd.
(uit: Interview met Henk Herkert)

Op 17 april 1945, twee dagen voordat de Canadezen met hun tanks Oldebroek bevrijden, treedt de 'ondergrondse' in het openbaar. Boeve noteert dat de bewoners van 't Eekt de 19e naar het dorp gaan om de tanks en de jeeps te bewonderen. Bevrijders worden met gejuich begroet en de driekleur kleurt overal. In de Hervormde Kerk is de dankdienst, waarin het loflied 'Dankt, dankt nu allen God' opstijgt en het 'Wilhelmus' de kerk vult. Voor Boeve en vele anderen is het onvergetelijk.
(uit: Interview met Ep Boeve) 

Laatste nieuws: 10 april 2020

Bovengenoemde interviews zijn inmiddels opgenomen in het zojuist verschenen boek:

VERZET & GEZAG, een geschiedenis van Oldebroek  in de Tweede Wereldoorlog 
met dramatische afloop voor Frederik van Pijkeren
en
herinneringen van Oldebroekers die de oorlog nog hebben meegemaakt

Klik hier voor een uitgebreide beschrijving van dit boek