Zonder verwarming naar bed

Als kind ging ik altijd op een kamer zonder verwarming naar bed. Dat vonden we normaal. Hoe we dan in bed warm werden en bleven? 

IJsbloemen op het raam van de slaapkamer

Hieronder een verslag van de gang van zaken van destijds. We doelen op de vorige eeuw, rond de jaren 50.

Bed opwarmen
Als het echt koud was, warmde je van tevoren je bed op met een hete metalen kruik. Die kon je daarna gebruiken om lekker tegenaan te gaan liggen of om je voeten te verwarmen en warm te houden. Wel moest er een gebreide hoes omheen, anders was het te heet en was er kans op verbranding. 

Pyjama opwarmen
Je pyjama kon je ook van tevoren opwarmen bij de houtkachel in de keuken, zodat je meteen lekker warm was als je deze aan deed. 

Elektrisch kacheltje
We hadden aanvankelijk geen badkamer. Toen deze er toch kwam was er geen centrale verwarming, dus was het er in de winter ijskoud. Als oplossing werd er een elektrisch straalkacheltje boven de deur gehangen, die je met een touwtje aan kon zetten. Het duurde best even voordat die de koude ruimte had opgewarmd, dus vaak moest je minstens tien minuten van tevoren al die kachel aanzetten. 

IJsbloemen op de ramen
Als het écht koud was ’s nachts, was dat te zien aan de prachtige ijsbloemen die de volgende ochtend op de ramen zaten. Prachtige sterren in allerlei vormen en maten. Als je je tong tegen het raam deed, dan bleef hij plakken! Als je op de ramen blies met warme adem ging die plek zachtjes dooien.

Extra (wollen) dekens
Als het een koude nacht beloofde te worden, werden extra dekens uitgedeeld. Het liefst van wol, want dat is nog altijd het allerwarmst. 

Samen in bed
Als het écht koud was, dan sliep ik met mijn oudste broer - we sliepen met z'n tweeën in één bed -  lepeltje-lepeltje. Zo konden we elkaar warm houden. En voerden we discussies over wie er recht had op de kruik en wie nou meer aan de dekens trok.