Hoe 75 jaar geleden een verzetsman toch nog om het leven kwam

Vandaag 75 jaar geleden – de bevrijding is net gevierd – komt verzetsman Frederik van Pijkeren op 29 jarige leeftijd om het leven. De Duitse bezetters zijn op 18 april 1945 door de Canadezen uit het Noord-Veluwse dorp Oldebroek verdreven. Frederik verleent als lid van de Binnenlandse Strijdkrachten Oldebroek bijstand aan de afdeling ’t Harde van de BS bij het opsporen van achtergebleven SS-ers. Een collega BS-er lost het fatale schot. 

Gerard van Pijkeren is blij dat hij na zijn zoektocht in staat is de foto op het dressoir van zijn tante Gré van Zalk te kunnen ‘inkleuren’. Op schoot Willie, de dochter van Frederik van Pijkeren. © privécollectie familie Van Pijkeren

Gerard van Pijkeren schreef een boek over het leven van zijn Oom en werd hierover geïnterviewd door De Stentor.

Interview
Uw oom Frederik van Pijkeren en zijn tragische dood zijn de basis voor uw boek. Toch komen ook de burgemeester, dominees en verzetshelden ruimschoots aan bod.
,,Mijn oom was de aanleiding. In de oorlogstijd was hij wachtmeester bij de Parketwacht van de rechtbank in Zwolle. Politieman, zeg maar. Daarnaast was hij actief in het verzet en hielp hij onderduikers. Kort na de bevrijding was hij met collega’s van de Binnenlandse Strijdkrachten op zoek naar achtergebleven SS’ers op de heide bij ’t Harde. Een geweer van een van de andere verzetsmannen ging per ongeluk af, waardoor mijn oom dodelijk werd getroffen. Thuis werd hier niet over gesproken. Ik wilde daar graag meer over weten en zo is mijn zoektocht begonnen.”

Dominee Veening
,,Maar ik ontdekte zoveel, dat ik het breder heb getrokken. De rol van dominees in die tijd bijvoorbeeld. Zij waren actief in het verzet en wisten adressen om onderduikers onder te brengen. Met veel aandacht voor dominee Otto Veening, naar wie ook een straatnaam is vernoemd. Hij heeft zich uiteindelijk zelf van het leven beroofd. Iets dat niet bij iedereen bekend is.”

Burgemeester Bakker
,,Maar ook de lastige situatie van burgemeester Bakker, die tot september 1944 is blijven zitten. Toen is hij ondergedoken omdat hij een lijst met namen moest leveren voor tewerkstelling voor de IJssellinie. De wethouders, destijds formeel assistenten, zijn aangebleven. Na de oorlog heeft dit in de lokale politiek veel gedoe opgeleverd. Ook werd onderzoek gedaan naar de rol van Bakker. Hij is kritisch bekeken, maar men zegt dat hij is ondergewaardeerd. Hij zou zelfs een joods meisje onderdak hebben gegeven. Toch is hij de enige burgemeester naar wie geen straat is vernoemd.”

Hoe heeft u structuur aangebracht in al die informatie die u heeft verzameld? 
,,Ik volg chronologisch het leven van mijn oom Frederik. Binnen die chronologie komen de andere facetten aan bod. In deel twee staan de verhalen van (oud-)Oldebroekers die de oorlog hebben meegemaakt. Op jonge leeftijd maakten zij deel uit van het verzet. Zoals Geerte Evink, die koerierster was en nog een herinnering aan mijn oom had.”

Heeft u na de uitgebreide zoektocht antwoord op alle vragen over uw oom?
,,Ik heb genoeg bewijzen gevonden dat de dood van mijn oom een tragisch ongeluk is geweest. Na de oorlog deden verhalen de ronde dat er meer aan de hand was. Maar in een proces-verbaal, dat ook in het boek is opgenomen, staat precies hoe het is gegaan. Ik heb zelfs gesproken met de kinderen van de man wiens geweer was afgegaan. Ze hadden er nooit iets over gehoord. Alleen de zoon had er op het sterfbed van zijn moeder wat van vernomen. Een van de kinderen geloofde het pas toen ze het proces verbaal las. Dat was een bijzondere ontmoeting.”

Wat heeft het boek voor u persoonlijk gebracht?
,,Op het dressoir van mijn tante stond altijd een foto van mijn oom, met een haarlokje. Die foto heb ik nu kunnen inkleuren. Maar ook alle informatie waarmee ik het boek heb kunnen verbreden. Dat heb ik met plezier gedaan. Anders was het bij een familieboekje gebleven. In 2018 ben ik begonnen en er dus twee jaar mee bezig geweest. En gekoerst op dit jaar om het uit te brengen. 75 jaar na de bevrijding en 75 jaar na de dood van mijn oom op 11 mei 1945.”

Boek
Het boek Verzet & Gezag, een geschiedenis van Oldebroek in de Tweede Wereldoorlog is in verschillende boekhandels op de Noord-Veluwe voor 19,50 euro te koop. Of te bestellen via info.verzet-en-gezag@kpnmail.nl

Lees:
* Het volledige interview met de Stentor: 'Hoe een familieboekje uitgroeide tot een oorlogsboek dat zich afspeelt in Oldebroek' 

Lees ook: 
* Het interview in het Reformatorisch Dagblad: 'Over de dood van verzetsman uit Oldebroek werd gezwegen'